“शिक्षाको क्रान्ति: बेरोजगार होइन, विश्व विजेता नेपाली उत्पादन गरौँ”

३०६ पटक पढिएको

नेपाल, जहाँ युवाहरूको जोश र जाँगरले भरिएको छ, तर विडम्बना, आज यही युवा शक्ति बेरोजगारीको अँध्यारो सुरुङभित्र हराइरहेको छ। यसको मूल कारण हो, हाम्रो शिक्षा प्रणाली, जसले विश्व बजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने जनशक्ति उत्पादन गर्नुको सट्टा, बेरोजगारहरूको फौज तयार गरिरहेको छ। अब हामीले यो अवस्थालाई बदल्नै पर्छ। शिक्षाको क्रान्ति ल्याएर, बेरोजगार होइन, विश्व विजेता नेपाली उत्पादन गर्नुपर्छ।

वर्तमान शिक्षा प्रणालीको पर्दाफास:

हाम्रो शिक्षा प्रणालीले विद्यार्थीहरूलाई किताबी ज्ञानमा मात्र सीमित राखेको छ। व्यवहारिक ज्ञान, सीप र प्रविधि ज्ञानको अभावमा उनीहरू रोजगार बजारमा पछाडि परिरहेका छन्। आजको युगमा प्रविधि, नवप्रवर्तन र सिर्जनात्मकताको माग छ, तर हाम्रो शिक्षा प्रणालीले यी पक्षहरूलाई बेवास्ता गरिरहेको छ। घोकन्ते शिक्षाले विद्यार्थीहरूलाई परीक्षामा त अब्बल बनाउला, तर जीवनको परीक्षामा असफल बनाइरहेको छ।

विश्व विजेता नेपाली उत्पादन गर्न आवश्यक शिक्षा:

अब हामीले विश्वसँग प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने जनशक्ति उत्पादन गर्नुपर्छ। यसका लागि निम्न कुराहरूमा ध्यान दिनुपर्छ:

• व्यावहारिक शिक्षाको जग:
  • विद्यार्थीहरूलाई सैद्धान्तिक ज्ञानका साथै व्यवहारिक ज्ञान र सीप पनि प्रदान गर्नुपर्छ।
  • विद्यालय र कलेजहरूमा प्रयोगशाला, कार्यशाला र अन्य आवश्यक सुविधाहरूको व्यवस्था गर्नुपर्छ।
  • विद्यार्थीहरूलाई उद्योग, व्यवसाय र समुदायसँग जोडेर व्यवहारिक अनुभव प्रदान गर्नुपर्छ।
• प्रविधिमा आधारित शिक्षाको उडान:
  • आजको युगमा प्रविधि बिना केही सम्भव छैन। त्यसैले, विद्यार्थीहरूलाई प्रविधिमा आधारित शिक्षा प्रदान गर्नुपर्छ।
  • विद्यालय र कलेजहरूमा कम्प्युटर, इन्टरनेट र अन्य आवश्यक प्रविधिहरूको व्यवस्था गर्नुपर्छ।
  • विद्यार्थीहरूलाई डिजिटल साक्षरता, कोडिङ, आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स र अन्य प्रविधि सीपहरू सिकाउनुपर्छ।
• नवप्रवर्तन र सिर्जनात्मकताको बीज:
  • विद्यार्थीहरूमा नवप्रवर्तन र सिर्जनात्मकताको विकास गर्नुपर्छ।
  • उनीहरूलाई नयाँ विचारहरू सिर्जना गर्न, समस्याहरू समाधान गर्न र नयाँ प्रविधिहरू विकास गर्न प्रेरित गर्नुपर्छ।
  • विद्यार्थीहरूलाई अनुसन्धान, आविष्कार र उद्यमशीलतामा संलग्न गराउनुपर्छ।
• जीवनोपयोगी सीपको विकास:
  • विद्यार्थीहरूलाई जीवनोपयोगी सीपहरू जस्तै सञ्चार सीप, नेतृत्व सीप, समस्या समाधान सीप र समय व्यवस्थापन सीपहरू प्रदान गर्नुपर्छ।
  • उनीहरूलाई सामाजिक र भावनात्मक सीपहरू पनि सिकाउनुपर्छ।
  • विद्यार्थीहरुलाई आफ्नो संस्कृती र पहिचानको बारेमा पनि जानकारी दिनु पर्छ।
• गुणस्तरीय शिक्षकको निर्माण:
  • गुणस्तरीय शिक्षा प्रदान गर्न गुणस्तरीय शिक्षकहरूको आवश्यकता पर्दछ।
  • शिक्षकहरूको तालिम र विकासमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ।
  • शिक्षकहरुलाई समय अनुसारको तालिम दिनु पर्छ।
• उद्योगसँगको सहकार्यको सेतु:
  • शिक्षा र उद्योगबीचको दूरी कम गर्न उद्योगसँगको सहकार्य आवश्यक छ।
  • यसले विद्यार्थीहरूलाई उद्योगको आवश्यकताअनुसार तयार हुन मद्दत गर्दछ।
  • उद्योगहरुलाई पनि विद्यार्थीहरुलाई तालिम दिने वातावरण बनाउनु पर्छ।
• स्थानीय आवश्यकता अनुसारको शिक्षाको आधार:
  • शिक्षा प्रणाली स्थानीय आवश्यकता अनुसारको हुनुपर्छ।
  • प्रत्येक क्षेत्रको विकासका लागि आवश्यक जनशक्ति उत्पादन गर्न स्थानीय आवश्यकता अनुसारको पाठ्यक्रम तयार गर्नुपर्छ।

समृद्ध नेपालको सपना साकार:

जब हाम्रो शिक्षा प्रणालीले विश्व बजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने जनशक्ति उत्पादन गर्छ, तब मात्र बेरोजगारीको अन्त्य हुन्छ र समृद्ध नेपालको निर्माण हुन्छ। त्यसैले, आजको आवश्यकता भनेको बेरोजगार उत्पादन गर्ने शिक्षा होइन, विश्व विजेता नेपाली उत्पादन गर्ने शिक्षा हो।

अन्तिम आह्वान:

अब हामीले शिक्षाको क्रान्ति ल्याउनै पर्छ। सैद्धान्तिक ज्ञानमा मात्र सीमित नभई, व्यवहारिक सीप, प्रविधि ज्ञान, नवप्रवर्तन र जीवनोपयोगी सीपहरूलाई समेट्ने शिक्षा प्रणालीको विकास गर्नुपर्छ। यसले मात्र नेपाललाई विश्व बजारमा प्रतिस्पर्धी बनाउन र समृद्ध नेपालको सपना साकार पार्न मद्दत गर्नेछ।