सन् २०२३ मा सो कम्पनीले १ अर्ब ९१ करोड ३० लाख रुपैयाँको व्यापार गरेको इक्रा तथ्यांकले देखाएको छ । गत वर्षसँग तुलना गर्दा यस वर्षको ११ महिनासम्ममा साइमेक्स इंकले करिब ८ अर्ब २ करोड २० लाख रुपैयाँबराबरको व्यापार गरेको छ ।
नेपालमा कर छली गर्दै र भन्सार तथा यातायात विभागलाई आर्थिक प्रलोभनमा पार्दै कम्पनीले व्यापार विस्तार गरेको आरोप लागेको छ । सो कम्पनीकी प्रबन्ध निर्देशक यमुना श्रेष्ठ र अध्यक्ष अनिल श्रेष्ठको नाममा क्रमशः ५० दशमलव ५ र ४९ दशमलव ५ प्रतिशत सेयर रहेको छ ।
साइमेक्स इंकले अटो–३ को आयातमा कर छली गरेको आशंकामा राजस्व अनुसन्धान विभागले कार्यालयमा छापा मारेर कागजपत्र नियन्त्रणमा लिएर अनुसन्धान सुरु गरेको हो ।
गत ४ असारमा राजस्व अनुसन्धानले साइमेक्सको कार्यालयमा छापा मारेर कागजपत्र नियन्त्रण लिएको थियो । साइमेक्सले भन्सार छल्न पिक पावर घटाएर गाडी आयात गरेको राजस्व अनुसन्धानको दाबी छ । चीनमा अटो–३ को मोटर पिक पावर १ सय ५० भए पनि नेपाल ल्याउँदा भने साइमेक्सले सय पिक पावर भन्दै कर छली गरेको देखिएपछि अनुसन्धानका लागि कागजात नियन्त्रणमा लिइएको थियो ।
साइमेक्सले भन्सार मूल्य ३६ लाख १० हजार तोकेको छ । चीनमा बनेको अटो–३ को १ सय ५० किलोवाटको भन्सार शुल्क आर्थिक ऐन, २०८० अनुसार २० प्रतिशत र अन्तःशुल्क २० प्रतिशत गरी ४० प्रतिशत तिर्नुपर्नेमा उसले सय किलोवाटको १५ प्रतिशत भन्सार शुल्क, १० प्रतिशत अन्तःशुल्क तिरेर कर छलेको बताइएको छ ।
अटो–३ का हजारवटा गाडी नेपाल ल्याइसकेको साइमेक्सले ५४ करोड १५ लाख भन्सार छली गरेको प्रारम्भिक अनुमान गरिएको छ । यसलाई प्रमाणित गर्दै भन्सार विभागले साइमेक्सबाट सवा करोड रुपैयाँ असुल उपर गर्न पत्र काटिसकेको बताइएको छ ।
राजस्व चुहावट तथा नियन्त्रण ऐन, २०५२ अनुसार राजस्व छली भएको पुष्टि भएमा छली भएको राजस्वको ३ सय प्रतिशतसम्म जरिमाना हुने व्यवस्था छ । त्यस्तै, १० करोडबढी राजस्व छली गरेको अवस्थामा सञ्चालकलाई ५ वर्ष जेल सजायको व्यवस्था छ ।
चीनको बीवाईडी अटो कम्पनीले १७ भदौ २०७८ मा जारी गरेको बिलका आधारमा साइमेक्सले बीवाईडी ई–सिक्स नेपाल ल्याएको थियो । उसले सो मोडल ल्याउँदा भन्सारको प्रज्ञापनपत्रमा घोषित मूल्य वास्तविक नभएको खुलेको थियो ।
अनुसन्धानमा साइमेक्सले प्रतिगाडी ९ लाख २० हजार रुपैयाँ मूल्यांकन लुकाएको खुलेको थियो । सबै कर र शुल्कसहित २० प्रतिशत नाफा जोड्दा बढीमा ३६ लाख परल बिक्री मुल्य हुनुपर्नेमा साइमेक्सले ग्राहकलाई ठगी गर्दै सो मोडलको गाडी अधिकतम ५७ लाखमा बिक्री गर्दै आएको थियो ।
पृष्ठभूमिमा यो भ्रष्टाचारलाई सरकारी निकाय र कर्मचारीले सहयोग गरेको आशंका पनि गर्न थालिएको छ । बीवाईडीको गाडीलाई भन्सार पास दिनकै लागि विद्युतीय गाडी (ईभी)को क्षमता मापन गर्ने च्याक्सी डाइनामो मिटर र मोटर डाइनामोमिटर समयमा नै खरिद नगरेको आरोप लागेको छ ।
ती गाडीको भार क्षमता मापन गर्ने मेसिन खरिद गरेर ल्याएको खण्डमा आफूहरूले पाउने कमिसन गुमिएला भनेर सरोकारवाला मन्त्रालय र निकायका नेतृत्व पक्षले सो मेसिन खरिदमा ढिलासुस्ती गरेको आरोप रहेको छ ।
गाडीको भार क्षमता मापनसम्बन्धी मेसिन ल्याउन आवश्यक चाँजोपाँजो मिलाउने जिम्मेवारी प्रमुख भूमिकामा रहेको भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय र मेसिन खरिदका लागि आवश्यक बजेट व्यवस्थापन गर्ने जिम्मेवारी अर्थ मन्त्रालयको रहेको छ ।
भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले सो उपकरण खरिदका लागि आवश्यक प्रस्ताव गरेर अर्थ मन्त्रालयसँग बजेट समयमै माग नगर्दा अर्बौं राजस्व छली हुन गएको र त्यसको आशंकामा राजस्व अनुसन्धान विभागले छानबिन गरिरहेको छ ।
सो उपकरण खरिदका लागि भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयका सचिव गोपालप्रसाद सिग्देललगायतका उच्च पदस्थहरूले यस विषयलाई गम्भीरतापूर्वक नलिएको नाम नबताउने सर्तमा मन्त्रालयका कर्मचारी बताउँछन् ।
यसैगरी, अर्थ मन्त्रालयका सचिव मधु मरासिनीलगायतका उच्च पदस्थहरूले पनि यस विषयमा चासो दिएका छैनन् र मेसिन खरिदको आवश्यकताबोध गरेका छैनन् ।
प्राविधकहरूका अनुसार ईभी गाडीको चक्कामा के कति पावर आएको छ भनेर नाप्न च्यासी डाइनामोमिटर प्रयोग गरिन्छ भने गाडीको वास्तविक क्षमता मापन गर्न मोटर डाइनामोमिटर नामक मेसिन प्रयोग गरिन्छ । नेपालमा यी दुवै मेसिन नभएको मौका पारी साइमेक्स इंकलाई अर्बाैं राजस्व छल्न सहज भएको छ ।
यातायात व्यवस्था विभागअन्तर्गत रहेको सवारी परीक्षण कार्यालयले पनि मोटर डाइनामोमिटरको अभावमा ईभी गाडीको वास्तविक क्षमता पहिचान गर्न सकेको छैन ।
निर्माता कम्पनीको वेबसाइट तथा अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा एउटा क्षमता हुने, तर त्यही गाडी नेपाल भित्रिँदा फरक क्षमता देखिएपछि साइमेक्स इंकमाथि आशंका गरिएको थियो । बीवाईडीले किलोवाट घटाएर नेपालमा यस वर्ष करिब ३ हजार गाडी बिक्री गरेको हुनसक्ने अनुमान राजस्व अनुसन्धान विभागले गरेको छ ।
साइमेक्स प्राइभेट लिमिटेडले सन् २०१५ मा बनेका ई–सिक्स मोडलका कार नेपाल आयात गर्दा १ करोड ८४ लाख रुपैयाँ न्यून बिजकीकरण गरेको यसअघिको राजस्व अनुसन्धान विभागको अनुसन्धानमा खुलेको थियो ।
हजारवटा गाडीमा साइमेक्सले करिब ५४ करोड १५ लाख रुपैयाँ भन्सार छलेको आशंकामा अहिले प्राविधिक अनुसन्धान भइरहेको विभागले बताएको छ । राजधानी दैनिकबाट साभार गरिएको
ग्लोरियस मिडिया प्राइभेट लिमिटेड द्धारा संचालित
नवलपुर अनलाइन डट कम का लागि
कम्पनि दर्ता नं. ३०१९९५/०७९/०८०
सुचना तथा प्रसारण द.प्र.नं. ३७६५-२०७९/८०
प्रेस काउन्सिल सु.प्र.नं. ३७५४
गैंडाकोट, नवलपुर
९८४११८१७२६
संचालक: प्रकाश भण्डारी
सम्पादक: अनिता गैरे
