“कमजोर परराष्ट्र नीतिको मारमा नेपाली जनता”

३४८ पटक पढिएको

नेपालको परराष्ट्र नीति कमजोर छ भन्ने कुरामा कुनै शङ्का छैन। यसको कारणले गर्दा नेपाली जनता विश्वका जुनसुकै देशमा असुरक्षित महसुस गर्नु स्वाभाविक हो। भारतमा अध्ययनको लागि गएका विद्यार्थीहरुमाथि भएको आक्रमण निन्दनीय छ र यसले हाम्रो परराष्ट्र नीतिको कमजोरीलाई थप उजागर गरेको छ।

परराष्ट्र नीतिको कमजोरीका कारणहरु

• राजनीतिक अस्थिरता: नेपालमा लामो समयदेखि राजनीतिक अस्थिरता छ। सरकार परिवर्तन भइरहने र राजनीतिक दलहरुबीचको खिचातानीले परराष्ट्र नीतिलाई बलियो बनाउन सकेको छैन।
• कुटनीतिक क्षमताको कमी: नेपालसँग बलियो कुटनीतिक क्षमता भएका व्यक्तिहरुको अभाव छ। जसले गर्दा अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चहरुमा नेपालको कुरालाई प्रभावकारी रुपमा राख्न सकिएको छैन।
• आर्थिक कमजोरी: नेपाल आर्थिक रुपमा कमजोर छ। जसले गर्दा अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धहरुलाई बलियो बनाउन र आफ्नो नागरिकहरुको सुरक्षाको लागि पर्याप्त लगानी गर्न सकिएको छैन।
• सूचनाको अभाव: सरकारसँग विदेशमा रहेका नेपालीहरुको सही तथ्यांक र सूचनाको अभाव छ। जसले गर्दा समस्यामा परेका नेपालीहरुलाई समयमै सहयोग गर्न गाह्रो हुन्छ।

नेपाली जनताको सुरक्षाको लागि कानुनी व्यवस्था

नेपाल सरकारले आफ्नो नागरिकहरुको सुरक्षाको लागि विभिन्न कानुनी व्यवस्थाहरु गरेको छ। तर, यी व्यवस्थाहरु प्रभावकारी हुन सकेका छैनन्।

• राहदानी ऐन: यो ऐनले राहदानी जारी गर्ने र त्यसलाई प्रयोग गर्ने सम्बन्धमा व्यवस्था गरेको छ।
• भिसा नीति: यो नीतिले विदेशी नागरिकहरुलाई नेपालमा आउन र बस्नको लागि नियमहरु निर्धारण गरेको छ।
• वैदेशिक रोजगार ऐन: यो ऐनले वैदेशिक रोजगारीमा जाने नेपालीहरुको सुरक्षा र अधिकारको रक्षाको लागि व्यवस्था गरेको छ।
• मानव बेचबिखन तथा ओसारपसार (नियन्त्रण) ऐन: यो ऐनले मानव बेचबिखन र ओसारपसारलाई रोक्नको लागि व्यवस्था गरेको छ।

नेपाली जनतालाई सुरक्षित बनाउनको लागि के गर्नुपर्छ?

• परराष्ट्र नीतिलाई बलियो बनाउनुपर्छ: राजनीतिक स्थिरता कायम गरेर र कुटनीतिक क्षमतालाई विकास गरेर परराष्ट्र नीतिलाई बलियो बनाउनुपर्छ।
• आर्थिक अवस्था सुधार गर्नुपर्छ: आर्थिक अवस्था सुधार गरेर अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धहरुलाई बलियो बनाउन र आफ्नो नागरिकहरुको सुरक्षाको लागि पर्याप्त लगानी गर्नुपर्छ।
• सूचना प्रणालीलाई बलियो बनाउनुपर्छ: विदेशमा रहेका नेपालीहरुको सही तथ्यांक र सूचना राख्नको लागि सूचना प्रणालीलाई बलियो बनाउनुपर्छ।
• कानुनी व्यवस्थाहरुलाई प्रभावकारी बनाउनुपर्छ: सरकारले बनाएका कानुनी व्यवस्थाहरुलाई प्रभावकारी रुपमा कार्यान्वयन गर्नुपर्छ।
• जनचेतना जगाउनुपर्छ: नेपाली जनतालाई आफ्नो अधिकार र सुरक्षाको बारेमा जनचेतना जगाउनुपर्छ।

भारतमा अध्ययनको लागि गएका विद्यार्थीहरुमाथि भएको आक्रमणले हामीलाई एउटा पाठ सिकाएको छ। हामीले आफ्नो परराष्ट्र नीतिलाई बलियो बनाएर नेपाली जनतालाई विश्वका जुनसुकै कुनामा पनि सुरक्षित महसुस गराउनुपर्छ।